راهنمای صعود و معرفی قله خان تنگری (خانتانگری) ، ۷۰۱۰ متر
خان تنگری (خانتانگری) که در زبان اویغوری « ارباب روح‌ها » و « ارباب آسمان‌ها » و در زبان‌های ترکی، « فرمانروای آسمان‌ها » معنی می‌دهد، قله‌ای در رشته‌کوه تیان شان واقع در آسیای مرکزی است که در محل تقاطع مرزهای قزاقستان ، قرقیزستان و ناحیهٔ خودمختار اویغورنشین سین‌کیانگچین قرار دارد. این کوه در عین حال بلندترین نقطه در کشور قزاقستان است.
از دیدگاه آناتولی بوکریف، کوهنورد قزاقستانی این قله به دلیل متقارن‌بودنش و یال‌های هندسی آن شاید زیباترین قلهٔ جهان باشد.
مشخصات
کوه خان تنگری در گوشهٔ جنوب شرقی قزاقستان در مرز این کشور با قرقیزستان و چین در کوه‌های تیان شان قرار دارد و بلندترین نقطه در قزاقستان شناخته میشود. نام این قلهٔ هرمی‌شکل بزرگ و مرمرین برگرفته از نام تنگری، خدای آسمان‌ها در زبان ترکی است و از آن‌جا که دیواره‌های صخره‌ای مرمری آن به هنگام غروب آفتاب به رنگ قرمز در می‌آید به آن در قرقیزستان کان تو به معنای «کوه خون» نیز لقب داده‌اند.
خان تنگری در منطقه‌ای کاملاً یخچالی قرار دارد و جریان‌های شمالی و جنوبی یخچال اینیلچک، یکی از بزرگترین یخچال‌های جهان ، بخش‌های شمالی و جنوبی کوه را در بر می‌گیرد. همچنین یخچال کالاگیوری به طول ۳۶ کیلومتر واقع در پایین و شرق قلهٔ خان تنگری، بزرگترین یخچال شناخته‌شده در چین است.
کوه خان تنگری با ۶٬۹۹۵ تا ۷۰۱۰ متر ارتفاع تا پیش از اندازه‌گیری کوه جنگش چاقوسو (قله پوبدا ) در ۱۶ کیلومتری جنوب آن توسط کاشفان اتحاد جماهیر شوروی در دههٔ ۱۹۴۰ و ثبت ارتفاع ۷٬۴۳۹ متر برای آن ، بلندترین قله در رشته‌کوه تیان شان شناخته می‌شد.
ارتفاع قلهٔ خان تنگری را نخست ۷٬۱۹۳ متر اندازه‌گیری کرده بودند اما در بررسی‌های بعدی آن را به ۶٬۹۹۵ متر کاهش دادند. اما در منابع منتشرشده در خود منطقه، ارتفاع این کوه ۷۰۱۰ متر ذکر شده است و دلیل آن را وجود تاجی یخی بر بلندای قله می‌دانند که ارتفاع آن را به بالای ۷۰۰۰ متر می‌رساند. پذیرش این موضوع، خان تنگری را شمالی‌ترین قلهٔ بالای ۷۰۰۰ متر زمین می‌سازد، در غیر این صورت، جنگیش چوکوسو این عنوان را خواهد گرفت.
از سوی دیگر خان تنگری یکی از قله‌های مورد قبول در جوایز پلنگ برفی است که به کسی که هر ۵ قلهٔ بالای ۷۰۰۰ متر در شوروی سابق را صعود نماید داده میشود.
گوتفرید مرتزباخر، سیاح اتریشی، نخستین کوهنوردی بود که در آغازه سدهٔ بیستم تلاش نمود تا خان تنگری را صعود کند اما موفقیتی در این زمینه به دست نیاورد. اما نخستین صعود موفقیت‌آمیز به این قله در سال ۱۹۳۱ و توسط گروهی اوکراینی به سرپرستی میخائیل پوگربتسکی روی داد و آنان موفق به فتح خان تنگری شدند.
معرفی قله
خان تنگری ( خانتانگری ) از دو کلمه خان به معنای سلطان و تانگری به معنای ارواح تشکیل شده است. بومیان این منطقه بر این باور هستند که در بعد از ظهرها ارواح بر روی این کوه آتش روشن می کنند زیرا در غروب این قله به رنگ سرخ و طلایی رنگ نمایان میشود. خانتانگری هرمی است سه وجهی با دو جبهه اصلی شمال در قزاقستان و جنوب در قرقیزستان، این کوه جزو پنج قله ملقب به پلنگ برفی می باشد که کم ارتفاع ترین آنها بوده اما به هر حال این کوه به عنوان یکی از قلل هفت هزارمتری مشکل شناخته شده است. البته در سال های اخیر بواسطه ی ثابت گذاریهایی که در طول مسیر گذاشته شده است کمی از درجه سختی آن کاسته است. این کوه از دو جبهه دارای چهار کمپ می باشد هر چند که کمتر تیمی از کمپ چهارم استفاده می کند ، البته ما به شما پیشنهاد می کنیم که کمپ چهارم را برقرار کرده تا در صورت نیاز در برگشت از قله از آن استفاده کنید. در ارتفاع ۵۹۰۰ متری درگردنه بزرگ پای قله مسیر شمالی و جنوبی یکی می شود, مسیر شمالی دارای درجه سختی بیشتری نسبت به مسیر جنوبی می باشد اما به دلیل ایمنی از خطر ریزش بهمن مسیری مناسب برای صعود می باشد.
برای صعود به قله خانتانگری از مسیر شمالی دو راه وجود دارد یا از کشور قزاقستان و شهر آلماتی و یا قرقیزستان و شهر بیشکک که در هر مسیر باید مسافتی به طول ۲۸۰ الی ۴۸۰ کیلومتر را با ماشین طی کرد تا به کمپ پیشرفته کاراکارا رسید. این کمپ در دامنه های تیان شان قرار دارد با چشم اندازی زیبا از مراتع و علف زارها و جنگلهای سرو که رودخانه ای پرآب از کنار آن می گذرد که از یخچال اینلچک سرچشمه می گیرد.
کمپ کاراکارا از یک آشپزخانه ، یک سالن غذاخوری بزرگ ، دو انبار ، سونا وحمام ، باند پرواز هلیکوپتر و مجموعه ای از چادرهای دو نفره برای اسکان کوهنوردان تشکیل شده است. همه صعود کنندگان جبهه شمالی از این کمپ انتقال پیدا می کنند. زمان برای رفتن از کاراکارا به بیس کمپ خانتانگری سه روز می باشد که یکی از مسیرهای زیبای تراکینگ در تیانشان است اما کوهنوردان به وسیله هلی کوپتر به بیس کمپ منتقل می شوند.
توصیف مسیر صعود
بیس کمپ در ارتفاع ۴۰۰۰ متری و در منتها الیه سمت چپ یخچال اینلچک شمالی و در روبروی قله خانتانگری قرار دارد با نمای زیبا و خیره کنندهای از ان و با صدای ریزش بهمن های دائمی قله درشب ها. از بیس کمپ به فاصله زمانی ۴۵ دقیقه الی یک ساعت و نیم می توان به پای مسیر رسید در اینجا باید کرامپون ها را به پا کرد و یک شیب تند را صعود کرد این نقطه یکی از مناطق بهمن گیر مسیر شمالی می باشد وحتی الامکان باید در صبح زود و یا در بعد از ظهر از آن عبور کرد زیرا محل ریزش بهمن های قله چاپایوف فرعی می باشد. بعد از مسافت کوتاهی به شکاف های یخی عمیقی برخوا هید خورد. در این نقطه معمولا طناب ثابت وجوددارد.بعد از پشت سر گذاشتن شکاف های یخی به یک تراورس ۲۰۰ متری می رسیم که بعد از آن سوار بر یال برفی با شیب زیادی خواهیم شد که بعد از آن به کمپ یک در ارتفاع ۴۸۰۰ متری می رسد.
کمپ یک مساحتی در حدود ۱۲۰ متر مربع دارد. همراه آبی که از ذوب شدن برفها جاری است ۵۰ متر بالاتر محلی برای برقراری ۳ الی ۴ چادر می باشد که به کمپ روس ها معروف می باشد. از ویژگی های این کمپ وجود حاشیه ای سنگی و خاکی روی یال است که بیش از ۱۰ چادر را می توان در این بخش برقرار کرد. و همچنین امکان دستییابی به آب برف ذوب شده که در لابلای سنگهای حاشیه یال اصلی جاری است.
کمپ یک به دو
یکی از سنگین ترین و پرکشش ترین بخش های مسیر است . که بعلت شیب های تند و پرتگاه ها و دیواره های خطرناکش بوسیله طنابهای ثابتی که راهنمایان محلی منطقه برقرار نموده اند ایمن سازی شده است.
در ابتدای حرکت و پس از گذر از کمپ روس ها در ۵۰ متری بالای کمپ ۱ با شیب برفی تندی (۴۰ تا ۶۰ درجه) به طول بیش از ۲۰۰ متر مواجه می شویم که با عبور از آن به شیب تند و یخی حدودا” ۵۰ متری منتهی به اولین دیواره سنگی مسیر رسیده و با عبور از این دیواره حدودا “۱۵ متری به دومین شیب برفی رسیده ( ۲۰ تا ۴۰ درجه) که این شیب به نوار صخره ای زیر کمپ ۲ منتهی شده و با عبور از این بخش که ترکیبی از سنگ و یخ است به دشت برفی وسیعی در زیر قله چاپایف می رسیم که کمپ ۲ در آن نقطه قرار دارد.
لازم به ذکر است پس از کمپ روس ها تنها بخشی از مسیر که امکان برقراری چادر در آن وجود دارد بعد از دیواره ابتدائی و در حدود ۲۰۰ متری کمپ۲ است.
ارتفاع کمپ دو ۵۵۵۰ متر است و در دشت برفی وسیعی با وسعت بیش از ۲۰۰۰ متر مربع قرار گرفته که در بخش شرقی این دشت دو اتاق برفی بزرگ با گنجایش حدود ۱۰ تا۱۵ نفر ایجاد شده که البته کمتر از آنها استفاده می شود. این دشت در زیر آخرین بخش یال برفی منتهی به زیر نوار صخره ای قله چاپایف قرار گرفته و از ویژگیهای برجسته آن وسعت چشمگیر و همچنین چشم انداز زیبای هرم قله خانتنگری و قله چاپایف از این محل است.
کمپ دو به سه
این بخش از مسیر با شیب برفی شروع شده که به مرور شیب آن تند تر شده و بعد از حدود ۱۰۰ متر ارتفاع به تیغه برفی باریکی به طول حدود ۵۰ متر منتهی شده و سپس بر یال با شیب ملایمی سوار می شویم که در ارتفاع حدود ۵۸۰۰متر به نوارهای صخره ای زیر قله چاپایف منتهی می شود
با عبور از دیواره ای حدود ۲۰ متر که ۶ متر آن کاملا” عمود است به شیب ملایمی می رسیم که بعد از حدود ۱۰۰ متر به دیواره دوم که مسیری با شیب ۴۰ تا ۷۰ درجه و با ترکیبی از سنگ، برف و یخ است رسیده و در ارتفاع حدود ۵۹۵۰ متر به شیب برفی منتهی به قله ۶۰۰۰ متری چاپایف (فرعی) می رسیم که از طریق یک تیغه سنگی و یخی به قله چاپایف (۶۱۰۰متر) منتهی می شود.
مسیر از قله چاپایف فرعی به سمت غرب امتداد یافته که با فرود از یالی برفی و با شیب نسبتا” تند به گردنه غربی و کمپ ۳ منتهی می شود.
با صعود قله چاپایف فرعی مسیر دهلیز جنوبی صعود قله خانتنگری که در خاک کشور قرقیزستان قرار دارد و همچنین قله پوبدا ( ۷۴۳۹متر ) قابل رویت است. ضمنا” کل مسیر از کمپ۲ تا ۵۰ متری قله چاپایف دارای طناب ثابت است.
کمپ سه :
کمپ ۳ در ارتفاع ۵۹۰۰ متری قرار گرفته ، این کمپ پهنه وسیعی است که بر روی گردنه غربی قله خانتنگری قرار دارد. از این کمپ مسیر صعود قله کاملا” قابل رویت است همچنین کمپ های ۲ و ۳ مسیر جنوبی (قرقیزستان) نیز از این کمپ قابل مشاهده است.
چشم انداز قله پوبدا و مسیر نرمال جبهه شمالی و خط الراس طولانی آن نیز از دیگر مناظری است که از کمپ ۳ همواره در برابر دیدگان شما قرار دارد. کمپ۳ مسیر جنوبی و دو اتاق برفی بزرگ آن در فاصله حدود ۱۰۰ متر پائین تر از این کمپ و در دهلیز جنوبی قرار دارد.
کمپ چهار:
این کمپ در ارتفاع ۶۴۰۰ متری و در بخش میانی گرده غربی قرار گرفته که بعلت گنجایش کم جهت برپائی چادر (۲ تا ۳ چادر) کمتر از آن استفاده می شود. لازم به ذکر است در فواصل ۱۰۰ متر بالاتر و پائین تر این کمپ محل هائی برای برپائی یک یا دو چادر وجود دارد.
بعد از طی حدود ۵۰۰ متر از کمپ ۳ و عبور از یال برفی کم شیب به گرده سنگی می رسیم که طنابهای ثابت نیز از این بخش آغاز می شود و تا قله ادامه دارد. مسیر گرده ترکیبی از سنگ و یخ است که بخشهائی از آن کاملا” عمود و با شیب تند است که تا ارتفاع حدود ۶۶۰۰ متر ادامه داشته و با یک تراورس ۲۰۰ تا۳۰۰ متری به دهلیزی منتهی می شود مسیر دهلیز پوشیده از سنگ و یخ و همراه با دو بخش سنگی ۱۰ تا ۲۰ متری با شیب۷۰ تا۹۰ درجه است با عبور از پله سنگی دوم دهلیز در ارتفاع ۶۸۰۰ متر به انتهای دهلیز رسیده و پس از عبور از یال تیز برفی و بخش سنگی کوتاهی به یال برفی کم شیب منتهی به قله می رسیم. قله در منتهی الیه سمت راست این یال قرار گرفته و علامت مشخصه آن چهارپایه و صلیبی است که روی آن قرار دارد.
مسیر صعود و برقراری کمپ ها
منابع: ویکی پدیا ، همطناب من ،magdalenaprask
پی نوشت : از باشگاه کوهنوردی بینالود نیشابور آقایان حمیدرضا میربلوک ، محمدرضا فتحی و سعید حاجی بیگلو در سال ۱۳۸۴ موفق به فتح قله ۷۱۳۴ متری خانتانگری , قله پوبدای غربی در کشور قرقیزستان شده اند.
-
- آقایان فتحی ، حاجی بیگلو ، میربلوک
-
- آقایان فتحی ، میربلوک ، حاجی بیگلو
